Jest to rutynowe badanie ginekologiczne, które każda dorosła kobieta powinna wykonywać raz w roku. Pozwala ono na wykrycie infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) oraz stanu przedrakowego szyjki macicy. Jest to szczególnie ważne, ponieważ we wczesnym stadium rak szyjki macicy rozwija się bezobjawowo i jest w pełni uleczalny, natomiast w postaci zaawansowanej stanowi drugą po raku piersi nowotworową przyczynę śmiertelności Polek (2 tysiące zgonów rocznie).
Badanie cytologiczne wykonuje się w pierwszej połowie cyklu miesiączkowego. Lekarz wprowadza do pochwy wziernik i za pomocą szpatułki lub szczoteczki pobiera się komórki nabłonka z tarczy części pochwowej i z kanału szyjki macicy. Wynik badania mikroskopowego otrzymuje się po kilku dniach. W zależności od cech ocenianych komórek zalicza się je do pięciu grup cytologicznych.
Jest to rutynowe badanie ginekologiczne, które każda dorosła kobieta powinna wykonywać raz w roku. Pozwala ono na wykrycie infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) oraz stanu przedrakowego szyjki macicy. Jest to szczególnie ważne, ponieważ we wczesnym stadium rak szyjki macicy rozwija się bezobjawowo i jest w pełni uleczalny, natomiast w postaci zaawansowanej stanowi drugą po raku piersi nowotworową przyczynę śmiertelności Polek (2 tysiące zgonów rocznie).
Badanie cytologiczne wykonuje się w pierwszej połowie cyklu miesiączkowego. Lekarz wprowadza do pochwy wziernik i za pomocą szpatułki lub szczoteczki pobiera się komórki nabłonka z tarczy części pochwowej i z kanału szyjki macicy. Wynik badania mikroskopowego otrzymuje się po kilku dniach. W zależności od cech ocenianych komórek zalicza się je do pięciu grup cytologicznych.
W rozmazie występują prawidłowe komórki nabłonka i, zależnie od fazy cyklu, niewielka liczba krwinek białych. Następne badanie przeprowadza się po roku.
Obraz komórek nabłonkowych jest typowy dla stanów zapalnych oraz dla zmian zanikowych (u starszych kobiet). Występuje duża liczba krwinek białych, limfocytów i histiocytów – komórek układu odpornościowego. Taki rozmaz uznaje się za „niepodejrzany”, ale wymaga on kontroli po ewentualnym leczeniu przeciwzapalnym lub po leczeniu estrogenami (w razie zmian zanikowych).
Wynik dodatni (podejrzany). Rozmaz zawiera komórki nieprawidłowe. Taki wynik wymaga kontrolnego badania w krótkim czasie lub po leczeniu. Jeżeli zmiany się utrzymują, należy pobrać wycinki z tarczy części pochwowej. Do III grupy cytologicznej zalicza się ciężkie zmiany zapalne i zmiany wskutek zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego.
W rozmazie znajdują się pojedyncze komórki atypowe, sugerujące zmianę złośliwą ograniczoną do nabłonka (rak in situ).
Obecność licznych komórek atypowych przemawia za zmianą złośliwą o charakterze inwazyjnym.